W maju i czerwcu 2009 r. inspektorzy pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w Katowicach przeprowadzili akcję kontrolną mającą na celu kompleksową ocenę bezpieczeństwa warunków pracy zatrudnionych osób, a także przestrzegania przepisów prawa pracy w zakładach przemysłu drzewnego. Kontrolą objęto 28 zakładów, w których zatrudniano łącznie 414 pracowników.
W zakresie przestrzegania przepisów prawa pracy inspektorzy pracy w większości zakładów ujawnili nieprawidłowości w zakresie ewidencjonowania czasu pracy polegające na nie prowadzeniu ewidencji czasu pracy lub prowadzeniu jej w taki sposób, iż nie jest możliwe prawidłowe ustalenie faktycznego czasu pracy, a co za tym idzie wynagrodzenia i innych świadczeń ze stosunku pracy. W jednym z kontrolowanych podmiotów zakładu wykryto nieprzestrzeganie zasady pięciodniowego tygodnia czasu pracy. Faktu tego nie odnotowywano na listach obecności. W innym tartaku, stwierdzono pracę w jedną z sobót każdego miesiąca. Pracodawca nie udzielał w zamian dnia wolnego, nie wypłacał wynagrodzenia za tę pracę ani wymaganego przepisami prawa dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych.
Powtarzającą się nieprawidłowością było udzielanie co najmniej jednej części urlopu w wymiarze krótszym niż 14 dni kalendarzowych. W niektórych kontrolowanych zakładach drzewnych nie prowadzono akt osobowych, nie poinformowano też pracowników o warunkach zatrudnienia. Zdarzały się również przypadki błędów w świadectwach pracy.
W 7 zakładach ujawniono zagrożenia dla zdrowia i życia pracowników wynikające z bieżącej eksploatacji obiektów. W tartaku wykonywano niektóre prace pod zadaszeniem (wiatą) grożącą zawaleniem.
Ponadto – jak wykazały kontrole – pracodawcy i pracownicy lekceważą zagrożenia wynikające z możliwością kontaktu z elementami ruchomymi maszyn i urządzeń będących w ruchu. W 19 zakładach pracy osłony ochronne były nieprawidłowe lub nie było ich wcale.
Ujawniono nieprawidłowości w zakresie organizacji stanowisk pracy oraz dojść do tych stanowisk (w 14 przypadkach), np. podłoga i dojście do stanowisko pracy przy wielopile w zakładzie drzewnym wykonane zostało z palet transportowych. W innym zakładzie drzewnym zawężono dojście do stanowiska obsługi obrabiarek.
W zakresie eksploatacji instalacji elektrycznej inspektorzy pracy OIP Katowice także stwierdzili uchybienia m.in.: brak systematycznych przeglądów stanu technicznego instalacji (w 12 tartakach) czy eksploatowanie uszkodzonej instalacji stwarzającej zagrożenia dla zdrowia i życia oraz zagrożenie pożarowe (w 14 tartakach).
W trakcie przeprowadzonych czynności kontrolnych w 18 zakładach drzewnych nie wytypowano i nie wykonano pomiarów czynników szkodliwych. Najbardziej rażącym przykładem nieprawidłowości w tym zakresie było nie zidentyfikowanie przez pracodawcę czynnika rakotwórczego – pyłu drewna twardego. W konsekwencji nie dokonano pomiarów stężenia tego pyłu i nie poinformowano właściwych organów o występowaniu czynników rakotwórczych w procesie produkcji. W 4 podmiotach badania stężeń i natężeń czynników szkodliwych nie zostały powtórzone w terminach wynikających z odpowiednich przepisów.
W związku z wieloma nieprawidłowościami stwierdzonymi podczas kontroli, a także w celu sprawdzenia wykonania decyzji inspektorów pracy w II półroczu 2009 r. zaplanowano rekontrole zakładów drzewnych.
W ocenie inspektorów pracy przyczyn stwierdzonych nieprawidłowości należy doszukiwać się w niedocenianiu przez pracodawców i pracowników kwestii związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy. Ponadto brak znajomości przepisów, nie zapewnienie realizacji zadań służby bhp, zatrudnianie osób o niskiej kulturze pracy posiadających nieodpowiednie kwalifikacje w największym stopniu rzutuje na niski poziom bezpieczeństwa w wielu kontrolowanych zakładach drzewnych woj. śląskiego.